Wzory w Unii Europejskiej
Stwórz swoją „strategię ochrony wzoru"
Załóżmy, że masz przygotowany wzór. Chcesz wprowadzić go do obiegu handlowego i rozpocząć dystrybucję produktu na rynku Unii Europejskiej (UE), ale obawiasz się, że inni będą czerpać korzyści z twojego nowo wymyślonego wzoru. Dlatego chcesz go chronić.
Zarejestrować wzór czy nie zarejestrować?
Masz dwie możliwości: zarejestrować swój wzór w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) przed wprowadzeniem go na rynek i uzyskać zarejestrowany wzór wspólnotowy (ZWW) lub bezpośrednio wprowadzić go do obiegu handlowego bez rejestracji, odwołując do tzw. prawa niezarejestrowanego wzoru wspólnotowego (NWW).
Twój ostateczny wybór zależeć będzie od tego, jaki będzie wpływ danej decyzji na twoją strategię w zakresie posiadanych wzorów.
Zarejestrowany wzór wspólnotowy czy niezarejestrowany wzór wspólnotowy?
Oba wzory zapewniają następującą ochronę:
- Wytwarzanie produktu zawierającego chroniony wzór (lub do którego zastosowano dany wzór) bez zgody jego właściciela będzie uznane za niezgodne z prawem.
- Wprowadzenie na rynek produktu zawierającego chroniony wzór (lub do którego zastosowano dany wzór) bez zgody jego właściciela będzie uznane za niezgodne z prawem.
- Sprzedaż produktu zawierającego chroniony wzór bez zgody jego właściciela będzie uznana za niezgodną z prawem.
- Reklamowanie produktu zawierającego chroniony wzór bez zgody jego właściciela będzie uznane za niezgodne z prawem.
- Importowanie/eksportowanie produktu zawierającego chroniony wzór bez zgody jego właściciela będzie uznane za niezgodne z prawem.
Zakres i okres ochrony ZWW i NWW jednak znacznie się od siebie różnią.
Różnice w czasie trwania ochrony
ZWW
Wstępny okres ochrony zarejestrowanego wzoru wspólnotowego wynosi 5 lat od dnia zgłoszenia i może być przedłużany o kolejne 5 lat, do maksymalnie 25 lat.
NWW
Niezarejestrowany wzór wspólnotowy jest chroniony przez trzy lata od dnia pierwszego upublicznienia na terytorium Unii Europejskiej. Przedłużenie tego trzyletniego okresu ochronnego nie jest możliwe.
Udostępnienie wzoru publicznie jest nazywane „ujawnieniem". Ujawnienie wzoru i możliwość udowodnienia tego faktu są niezbędne do uzyskania ochrony wzoru.
Różnice w zakresie ochrony
ZWW
Zarejestrowane wzory wspólnotowe są chronione przed podobnymi wzorami, nawet jeśli naruszający wzór został stworzony w dobrej wierze, tj. bez świadomości istnienia wcześniejszego wzoru.
NWW
Niezarejestrowane wzory wspólnotowe dają właścicielowi prawo do powstrzymania innych podmiotów przed stosowaniem tego wzoru w handlu, ale tylko jeżeli naruszający wzór jest dokładną kopią chronionego wzoru, stworzoną w złej wierze, tj. ze świadomością istnienia wcześniejszego wzoru.
Zarejestrowany wzór zapewnia większą i bardziej przejrzystą ochronę prawną. Z drugiej strony udowodnienie, że dany wzór został ujawniony w UE w określonym dniu, nie zawsze jest łatwym zadaniem. Udowodnienie, że wzór został celowo skopiowany i podmiot naruszający był świadomy istnienia tego wzoru, również może być problematyczne. Po zarejestrowaniu wzoru otrzymujesz certyfikat, który ułatwia udowodnienie uprawnień do tego wzoru.
Mając wiedzę na temat tych dwóch istotnych kwestii, możesz zacząć tworzyć swoją strategię ochrony wzoru.
Jeśli ujawnisz wzór, a następnie zdecydujesz się wystąpić o jego rejestrację, ponieważ chcesz uzyskać pełną ochronę lub wymaga tego strategia dotycząca własności intelektualnej, możesz tego dokonać w ciągu roku od ujawnienia. Ten okres nazywany jest „okresem karencji". Rejestracja wzoru zarejestrowanego po tym terminie może być podważana.
Ochrona krajowa czy ogólnoeuropejska?
Po podjęciu decyzji, że chcesz zarejestrować wzór, musisz zdecydować, gdzie go zarejestrujesz. Odpowiedź zależy od przyjętej strategii handlowej i strategii zarządzania własnością intelektualną.
Jeśli prowadzisz działalność tylko w jednym państwie UE, być może wystarczy zarejestrować wzór tylko tam. Zachowasz wyłączne prawa do tego wzoru w wybranym państwie, lecz nie będziesz w stanie zapobiec powielaniu go w innych państwach.
Jeśli prowadzisz działalność w wielu państwach UE, rozważ opcję uzyskania prawa do znaku, które obowiązuje w całej UE, tj. zarejestrowanego wzoru wspólnotowego (ZWW). ZWW wiąże się z jednoznacznym wyborem: albo uzyskujesz go na wszystkie państwa członkowskie, albo nie uzyskujesz go wcale.
Zalety ZWW
Zalety praktyczne
- ZWW podlegają jednemu systemowi prawnemu, który zapewnia solidną i jednolitą ochronę w całej Unii Europejskiej.
- Rejestracja ZWW jest prosta. Należy złożyć tylko jedno zgłoszenie, w jednej wersji językowej i w jednym pliku.
- W ramach rejestracji ZWW można złożyć zgłoszenia obejmujące wiele wzorów (tj. jedno zgłoszenie może zawierać kilka wzorów, na przykład różnych wersji tego samego wzoru).
Korzyści finansowe
- Opłata za rejestrację i publikację jednego wzoru wynosi 350 EUR za pięć lat ochrony.
- Dzięki ZWW oszczędzisz na tłumaczeniu i wydatkach administracyjnych.
- W ramach systemu rejestracji wzorów można otrzymać „upust hurtowy". W przypadku zgłoszeń wielu wzorów opłaty za rejestrację od 2. do 10. wzoru są niższe o 50%, natomiast opłata za rejestrację 11. wzoru i następnych wynosi jedynie 25% opłaty podstawowej za każdy wzór.
EUIPO czy WIPO?
Istnieją dwie możliwości zgłoszenia wzorów wspólnotowych.
Można dokonać zgłoszenia w Urzędzie Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) bądź w Międzynarodowym Biurze Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO), wyznaczając Unię Europejską jako miejsce rejestracji.
Niezależnie od wybranego sposobu zgłoszenia będzie ono rozpatrywane przez EUIPO.
EUIPO zarządza publicznym rejestrem zarejestrowanych wzorów wspólnotowych. Aby zapewnić wysoki standard informacji zawartych w rejestrze, pełnimy kilka funkcji:
Strażnik
Sprawdzamy wszystkie formularze zgłoszeniowe pod kątem poprawności ich wypełnienia.
Decydent
Rozstrzygamy spory dotyczące zakresu ochrony lub ważności ZWW.
Administrator
Rejestrujemy transakcje sprzedaży bądź licencjonowania wzorów.